تجزیه و تحلیل هزینه و منفعت کارخانه سیمان فارس

سیمان کالای واسطه ای بسیار مهمی است . هیچگونه فعالیت ساختمانی بدون استفاده از سیمان امکان پذیر نیست . در حال حاضر در نتیجه کمبود واحدهای مسکونی در شیراز نرخ اجاره بها در این شهر بسیار زیاد می باشد. افزایش فعالیتهای ساختمانی نیاز به سیمان را افزایش خواهد داد. برای تعیین منافع اجتماعی سیمان، هزینه و منفعت کارخانه سیمان فارس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . برای انجام این مطالعه مقالات و مطالب مربوط به موضوع مورد بررسی قرار گرفته و نقاط ضعف و قوت متد مطالعه، تجزیه و تحلیل هزینه و منفعت ، ذکر شده است . ابتدا هزینه و منفعت از دیدگاه تولید کننده مورد توجه قرار گرفته است . تولید سیمان با دو قیمت دولتی و وارداتی (سیف) ارزشیابی شده است . این دو قیمت حدود منافع تولید سیمان را تعیین می نماید. علت استفاده از این دو قیمت این است که اگر دولت قیمت سیمان را کنترل نکند کارخانه نمی تواند قیمت خود را تا معادل قیمت سیمان وارداتی افزایش دهد. افزایش قیمت بیش از این مقدار باعث خواهد شد که، با فرض عدم کنترل واردات ، سیمان وارداتی بجای سیمان داخلی مورد استفاده قرار گیرد. سپس برای تعیین هزینه و منفعت اجتماعی هزینه های جنبی و ارزش افزوده سیمان مشخص و تعیین گردیدند. برای تعیین و محاسبه هزینه های جنبی با دفاتر معاملات ملکی، مقامات کارخانه و بخش پزشکی اجتماعی دانشگاه شیراز مشاورت بعمل آمد. برای محاسبه ارزش افزوده فرض شد که قسمت اعظم سیمان برای ساختمان منازل شخصی بکار میرود و روند فعالیتهای ساختمانی در آینده روبافزایش است . نرخ بازده اجتماعی بین 7 تا 5ˆ10 درصد فرض شده است . این نرخ با توجه به هزینه قروض دولتی و نرخ بهره بانکهای تجارتی مختلف تعیین شده است . تجزیه و تحلیل نهائی نشان داد که کارخانه سیمان هم از نظر شخصی و هم از نظر اجتماعی دارای سوددهی است . بعلاوه نسبت منافع و هزینه تولید داخلی بیشتر از این نسبت برای سیمان وارداتی می باشد. این بدان معنی است که تولید سیمان داخلی بایستی افزایش یابد. این افزایش یا از طریق ایجاد کارخانجات جدید و یا افزایش ظرفیت کارخانجات فعلی امکان پذیر است . از سه نوع هزینه جنبی که مشخص شده اند، مریضی کارگران کارخانه بواسطه آلودگی محیط کار، از همه مهمتر است . چون تعداد کارگران 550 نفر، در مقایسه با تعداد مصرف کنندگان کم است ، توصیه می شود که دولت یا موسسات مشابه با وضع یکنوع مالیات بر مصرف کنندگان سیمان هزینه های درماین این کارگران را جبران نماید. اما این مالیات می بایستی به اندازه ای باشد که منافع اجتماعی کاهش نیابد.